Ο Ενοριακός Ιερός μας Ναός, κείμενος επί της Οδού Στρατηγού Καλλάρη στην περιοχή των Κάτω Πατησίων, αποτελείται από τον κυρίως Ναό (θεμελιώθηκε το έτος 1976 και αποπερατώθηκε το έτος 1981), στον οποίο έχει ενσωματωθεί ο παλαιός και ιστορικός Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος φέρει το προσωνύμιο «των Όπλων». Η έρευνα των ιστορικών στοιχείων του παλαιού Ιερού Ναού, η οποία ευρίσκεται εν εξελίξει, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι αναφορές των ιστορικών περί υπάρξεως πρωτοχριστιανικού- παλαιοχριστιανικού Ναού στην περιοχή πιθανότατα ταυτίζονται με αυτόν τον Ιερό Ναό. Η άποψη αυτή ενισχύεται και από το γεγονός ότι ο κεντρικός κίονας της Αγίας Τραπέζης του αποτελεί τμήμα αρχαιοελληνικού κιονοκράνου κορινθιακού τύπου. Επιπλέον, διακρίνονται τρία στρώματα τοιχογραφιών, το οψιμότερο εκ των οποίων κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, λαϊκής μάλλον τεχνοτροπίας, το πρωιμότερο δε λανθάνει χρονολογήσεως κατασκευής. Τέλος, κάτω από το Ιερό Βήμα μαρτυρείται η ύπαρξη υπογείου στοάς, στην οποία φυλάσσονταν κατά τους χρόνους της Ελληνικής Επαναστάσεως τα πολεμοφόδια, η οποία μέχρι τώρα δεν έχει αποσφραγισθεί.
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου των Όπλων, εκτός του πλήθους των αναφορών του στην τοπική παράδοση, συνδέεται άρρηκτα και με την Ελληνική Επανάσταση, αποτελεί δε κομβικό σημείο για την έναρξη του αγώνα στην Αττική. Στο βιβλίο του Δημητρίου Γεωργ. Γιώτα, «Οι Μενιδιάτες κατά τον 18ο αιώνα και την Επανάσταση του ‘ 21», Αχαρνές, 1990, σελ. 53-54, καταγράφονται τα εξής: «… λίγο πριν επαναστατήσει η Αττική ύπαιθρος, ο Χατζής- Μελέτης με τη συνοδεία του κατέβηκε στην Αθήνα και επισκέφθηκε το Βοεβόδα. Στη συζήτηση που είχαν, ο Χατζή- Μελέτης του παρέστησε τα πράγματα πολύ άσχημα. Ότι δηλαδή γύρω από την Αθήνα τριγυρίζουν διάφορες συμμορίες Τουρκαλβανών που κάθε μέρα αυξάνονταν και στόχο είχαν τη λεηλασία της πόλης. Ακόμα του είπε ότι ο οπλισμός των Χασιωτών δεν είναι επαρκής για να τις συγκρατήσει, αν προσπαθούσαν να κατέβουν προς την πόλη από το δερβένι αυτό.
Ο Βοεβόδας, που μέχρι τότε δεν είχε στοιχεία για την εξέγερση των Χασιωτών, συναίνεσε να δοθεί πρόσθετος οπλισμός στο Χατζή- Μελέτη. Προνοητικός αυτός, είχε μαζί του και μουλάρια, τα οποία φόρτωσε με τον οπλισμό και αμέσως αναχώρησε για την Χασιά. Στον Άγιο Δημήτριο
(σήμερα σώζεται η εκκλησία στην οδό στρατηγού Καλλάρη κοντά στις Τρείς Γέφυρες), σταμάτησε να ξεκουράσει τα ζώα και τους ανθρώπους του. Ξάπλωσαν και κοιμήθηκαν στην Εκκλησία. Στον ύπνο του άκουσε μια φωνή, προερχόμενη από την εικόνα του Αγίου Δημητρίου, να τον προστάζει: - «Στα όπλα!». Αλαφιασμένος ξύπνησε και πιστεύοντας ότι ήταν θαύμα και προειδοποίηση , πρόσταξε τα παληκάρια του να φορτώσουν αμέσως τα μουλάρια και να φύγουν.
Έτσι κι έγινε. Μετά από ώρα έφτασαν και οι Τούρκοι, οι οποίοι είχαν πείσει τον Βοεβόδα ότι είχε κάνει λάθος να εξοπλίσει με πρόσθετο το οπλισμό τους Χασιώτες και παίρνοντας την άδεια του, έτρεξαν να προλάβουν το Χατζή- Μελέτη για να του πάρουν τα όπλα πίσω. Ήταν όμως αργά. Ο Χατζή- Μελέτης ήταν κιόλας στη Χασιά, οπλισμένος και δυνατός.
Έτσι λοιπόν λέει η παράδοση. Από τότε, το ξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου ονομάστηκε «Άγιος Δημήτριος των όπλων». Αυτή η παράδοση για τον εξοπλισμό των Χασιωτών επιβεβαιώνεται και από ιστορικούς (οι οποίοι γράφουν ότι έγινε 1η Απριλίου 1821) την ονομασία της ίδιας της εκκλησίας. (Βλ. Πρακτικά Β’ Συμποσίου Ιστορίας- Λαογραφίας Βόρειας και Δυτικής Αττικής Δ. Γιώτα: « Οι Χασιώτες αγωνιστές του 21…».
Υποσημειώνεται ότι, σύμφωνα με το ως άνω ιστορικό, το θαύμα πραγματοποιήθηκε την νύκτα 31ης Μαρτίου προς 1η Απριλίου του 1821, ενώ η Επανάσταση των Αθηνών ξεκίνησε την 1η Απριλίου του 1821 από τον οπλαρχηγό Μελέτιο Βασιλείου (Χατζή- Μελέτη) στη Φυλή και, ως εκ τούτου, η παρέμβαση του Αγίου Δημητρίου στον Ιερό Ναό μας υπήρξε καταλυτική για την απελευθέρωση της πόλεως των Αθηνών.
Σημαντικό, εξάλλου, γεγονός αποτελεί, ότι από το ιστορικό αυτό εκκλησάκι πέρασαν σπουδαίες εκκλησιαστικές προσωπικότητες. Πιο συγκεκριμένα, καταγεγραμμένες μαρτυρίες αναφέρουν ότι ο Άγιος Νεκτάριος Επίσκοπος Πενταπόλεως πολλάκις ετέλεσε εδώ τη Θεία Λειτουργία, και γι ‘ αυτό το λόγο ο σύγχρονος Άγιος της Εκκλησίας μας Γέρων Φιλόθεος Ζερβάκος (ο οποίος επίσης κατά καιρούς ιερουργούσε εδώ) προσέφερε με έγγραφο του ως ευλογία ένα επιτραχήλιον του Αγίου, μικρότατο τεμάχιο των ιερών λειψάνων του και προσωπικά του αντικείμενα. (Εξάλλου το κάτωθεν του νέου Ιερού Ναού Παρεκκλήσιον είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νεκτάριο). Ομοίως και ο Όσιος Νικόλαος ο Πλανάς, λειτουργός όλων των παλαιών και κατανυκτικών Ιερών Παρεκκλησίων των Αθηνών, ιερουργούσε συχνά και στο Ναό μας.
Ο πιστός λαός της Ενορίας, εκτός των ως άνω, διατηρεί στη μνήμη του άπειρες καταγεγραμμένες επεμβάσεις του Αγίου Δημητρίου και περιβάλλει τον παλαίφατο Ναό με ιδιαίτερη ευλάβεια και αφοσίωση.
Πηγή υλικού
Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου των Όπλων
Επιλογή υλικού
Αικατερίνη Διαμαντοπούλου
Υπεύθυνη υλικού των Ιστοχώρων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων
Login
Υπενθύμιση κωδικού