«Χαίρε Σιών, Αγία Μήτηρ των Εκκλησιών, Θεού κατοικητήριον!»
Η Εκκλησία της Αγίας Σιών, η Εκκλησία των Ιεροσολύμων, από αρχαιοτάτων χρόνων αποτελούσε και συνεχίζει, μέχρι σήμερα, να αποτελεί το κέντρο της παγκόσμιας Ορθοδοξίας, την Ιερά Κιβωτό όλου του Χριστιανισμού. Είναι «η Μήτηρ πασών των Εκκλησιών», είναι εκείνη η οποία διαφύλαξε ως κόρην οφθαλμού και διατήρησε στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία της Ορθοδοξίας και της ρωμηοσύνης τα Πανάγια προσκυνήματα στην Αγία Γη, με πολλούς δύσκολους και υπεράνθρωπους αγώνες, δια μέσου των αιώνων.
Η περίοδος ακμής της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων αρχίζει τον 4ο μ.Χ. αιώνα, με την αναγνώριση του Χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας του ρωμαϊκού κράτους. Ο Χριστιανισμός θεμελιώνεται το 313 μ.Χ. με το διάταγμα των Μεδιολάνων (=Μιλάνο) το οποίο εξέδωσε ο Μέγας Κωνσταντίνος. Τότε σταματούν οι διωγμοί κατά των Χριστιανών και η βασιλομήτωρ αυτοκράτειρα Αγία Ελένη ξεκινά, το 326 μ.Χ., την αποκατάσταση της Χριστιανικής λατρείας στην Αγία Γη και την ανάδειξη και καθαγίαση των προσκυνημάτων, με την ανέγερση μεγαλοπρεπών ναών πάνω σε Ιερούς Τόπους, στις πιο σημαντικές τοποθεσίες τις οποίες αγίασε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός με την, επί της γης, παρουσία Του. Η Θεοφάνεια (=η φανέρωση του Θεού μέσω της ενανθρωπήσεως) είναι βασισμένη πάνω σε μία τοπογραφική και ιστορική πραγματικότητα, την οποία κανείς και ποτέ δεν μπορεί να αμφισβητήσει.
Με τα εγκαίνια των νεόδμητων βασιλικών, στην Ιερουσαλήμ (της του Χριστού Αναστάσεως), στη Βηθλεέμ (της Γεννήσεως) και σε άλλα μέρη (στο όρος των Ελαιών, στη Χεβρώνα κ.ά.), άρχισαν να συρρέουν πλήθη πιστών από τα πέρατα της γης, με σκοπό να δουν και να προσκυνήσουν με ευλάβεια και δέος τους Θεοτίμητους τόπους, τα Θεοβάδιστα μέρη.
Παράλληλα όμως και το μοναχικό ιδεώδες βρήκε μεγάλη απήχηση και ρίζωσε στις καρδιές πολλών ευσεβών ανδρών, οι οποίοι με τέλεια αυταπάρνηση έρχονταν για να αφιερωθούν θυσιαστικά στη διακονία και φύλαξη των πανίερων προσκυνημάτων και καθιδρυμάτων της Αγίας Γης, αλλά και να ασκητέψουν στην έρημο της Ιουδαίας. Κι έτσι από τον 4ο μ.Χ. αιώνα, άρχισε να αναπτύσσεται ο Ορθόδοξος μοναχισμός που στον 6ο μ.Χ. αιώνα έφθασε στη μεγαλύτερη ακμή του.
Από το 326 μέχρι το 630 μ.Χ., στα χρόνια της Βυζαντινής κυριαρχίας, κτίστηκαν στην Αγία Γη αναρίθμητοι ναοί-προσκυνήματα και μοναστήρια (όλων των ειδών), στους περισσότερους ιερούς τόπους που ήταν συνδεδεμένοι με πρόσωπα και γεγονότα τα οποία αναφέρονταν στην Αγία Γραφή (Παλαιά & Καινή Διαθήκη). Το παράδειγμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου ακολούθησαν και οι διάδοχοί του, οι Χριστιανοί αυτοκράτορες του Βυζαντίου, συμβάλλοντας όχι μόνο με μεγάλες οικονομικές ενισχύσεις, αλλά και με ειδικά νομοθετικά μέτρα.
Εν τω μεταξύ, η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος της Χαλκηδόνας το 451 μ.Χ., αναγνωρίζοντας τη θρησκευτική και προσκυνηματική σπουδαιότητα της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων, είχε αναδείξει την Επισκοπή Ιεροσολύμων σε Πατριαρχείο. Ο Πατριάρχης αναγνωρίστηκε ως η ανώτερη εκκλησιαστική αρχή στην Αγία Γη. Στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων δόθηκαν τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των Παναγίων προσκυνημάτων, και εκείνο, στην προσπάθειά του να τα διατηρήσει ως κανονικός και νόμιμος διάδοχος των Βυζαντινών στην Αγία Γη, διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στη ζωή της Ορθοδοξίας και, διατηρώντας την ελληνική ταυτότητα και την Ορθόδοξη παράδοση, διαμόρφωσε τον Ελληνορθόδοξο χαρακτήρα του.
Τον Ελληνορθόδοξο χαρακτήρα του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και, κατά συνέπεια, την Ελληνορθόδοξη μορφή των Παναγίων Προσκυνημάτων αναγνώρισαν και σεβάστηκαν όλοι οι μετέπειτα κατακτητές της Αγίας Γης.
Πολύ σωστά έχει λεχθεί ότι «τα κεκτημένα δίκαια του Βυζαντίου επί των Αγίων Τόπων, δια της ιδρύσεως επ' αυτών των Παναγίων προσκυνημάτων, είναι δίκαια και προνόμια του ελληνισμού, άνευ υπερβολής κληρονομηθέντα από της αποστολικής εποχής ... άτινα ουχί μόνον ο πρώτος Άραψ κατακτητής εσεβάσθη και κατοχύρωσε δια συνθήκης (αχτιναμέ), αλλά και οι μετέπειτα κατακτηταί της Παλαιστίνης εσεβάσθησαν, μέχρι των ημερών ημών».
Είναι γνωστό ότι το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, με βάση επίσημα διατάγματα χαλίφηδων και φιρμάνια σουλτάνων, απολάμβανε ενός ειδικού συστήματος προστασίας και αναγνώρισης των δικαιωμάτων του επί των Παναγίων προσκυνημάτων. Όπως είναι, ο περίφημος «Αχτιναμές» (=ιδιόγραφη υποχρέωση, διαθήκη) ο οποίος αναγνώριζε στο «Βασίλειον Γένος των Ελλήνων» τη διατήρηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων του στα ιερά προσκυνήματα των Αγίων Τόπων και είχε δοθεί από τον χαλίφη Ομάρ ιμπν ελ Χαττάμπ (Omar ebn–el–Khattab), το 638 μ.Χ., στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Σωφρόνιο. Ή, πολύ αργότερα, το «Χάτι σερίφ» (=αυτοκρατορικό διάταγμα) το οποίο διασφάλιζε τα προνόμια της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας των Ιεροσολύμων και είχε δοθεί από τον Μωάμεθ Β΄ τον Πορθητή, το 1453, στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Αθανάσιο Δ΄.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι όλα κυλούσαν με τις ιδανικότερες των συνθηκών. Όλοι οι κατακτητές (Πέρσες, Άραβες μουσουλμάνοι, Σταυροφόροι, Αγιουπήδες, Μαμελούκοι, Οθωμανοί Τούρκοι κ.ά.), οι οποίοι κατέκτησαν την Αγία Γη, μετά το τέλος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, την πλήγωσαν βαριά, άφησαν τα ίχνη τους, αλλά δεν μπόρεσαν να κάμψουν το φρόνημα των λιγοστών ηρώων μοναχών του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, που με νύχια και με δόντια διατήρησαν την Ελληνικότητα και την Χριστιανικότητα των Ιερών προσκυνημάτων της Αγίας Γης και δεν υπέκυψαν ποτέ και σε κανέναν, παρά τις καταστροφές και τις ταπεινώσεις που υπέστησαν.
Μετά τους Βυζαντινούς χρόνους και μέχρι τις ημέρες μας, κάτω από αντίξοες συνθήκες, γίνονταν και γίνονται συνεχείς αγώνες για τη φυσική υπόσταση και προστασία των Παναγίων προσκυνημάτων, γιατί κατά καιρούς ξεσπούσαν φανατικές διενέξεις και διαμάχες για τη κηδεμονία των προσκυνημάτων, για την απόκτηση δικαιωμάτων πάνω στα προσκυνήματα από διάφορες χριστιανικές κοινότητες. Μια μαύρη σελίδα για τον Χριστιανισμό.
Οι τσάροι της Ρωσίας, οι Έλληνες της Ρουμανίας, καθώς και κάποιες Ορθόδοξες Εκκλησίες, στήριξαν ηθικά και υλικά το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, αναγνωρίζοντας τη νομιμότητα και τη δικαιοδοσία του στα Πανάγια προσκυνήματα.
Όμως υπάρχουν στην Αγία Γη και προσκυνήματα τα οποία αποκτήθηκαν ή δημιουργήθηκαν με νόμιμους και μη νόμιμους τρόπους και κάτω από ειδικές καταστάσεις και συνθήκες, από εκκλησίες μη ορθόδοξες, όπως από τα Πατριαρχεία των Αρμενίων και των Λατίνων (=Ρωμαιοκαθολικών), καθώς και από τις αρχιεπισκοπές των Κοπτών (=Αιγυπτίων), των Αβησσυνίων (=Αιθιόπων) και των Σύρων.
Πώς μπορεί όμως κανείς να αμφισβητήσει το αυτονόητο; Πώς μπορεί να αμφισβητήσει την Ελληνικότητα, τον Ελληνικό χαρακτήρα, των Ορθοδόξων προσκυνημάτων; Πώς μπορεί να το κάνει, όταν γνωρίζει ότι ο πολιτισμός των Βυζαντινών χρόνων, ο λαμπρότερος όλων των πολιτισμών, τον οποίο μας χάρισε η εκχριστιανισμένη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, στην πραγματικότητα είναι ο εκχριστιανισμένος Ελληνικός πολιτισμός; Ο ελληνισμός που λειτούργησε πάντοτε, ως το άρμα του Χριστιανισμού.
Αυτήν την αδιάρρηκτη και αρμονική σχέση μεταξύ Ελληνισμού και Χριστιανισμού διέβλεψε και ο ίδιος ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Όταν πληροφορήθηκε από τους μαθητές Του Ανδρέα και Φίλιππο ότι κάποιοι Έλληνες ζητούν να Τον συναντήσουν, τους απάντησε: «Ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξασθεί ο Υιός του Ανθρώπου» (Ιω.12: 20-23). Ο ερχομός των Ελλήνων δηλαδή σήμανε την ώρα για να δοξασθεί και μέσω εκείνων. Βέβαια η Δόξα του Κυρίου μας θα επέλθει πρώτιστα από την ίδια τη σταυρική Του θυσία και την Ανάστασή Του, αλλά αυτό δεν αναιρεί και την ταυτόχρονη δόξα που θα Του προσφέρουν εκείνοι που ζήτησαν να Τον συναντήσουν.
Ο Άγιος Νεκτάριος, ο επίσκοπος Πενταπόλεως, ερμηνεύοντας τον ανωτέρω λόγο του Ιησού, στο «Περί της ελληνικής φιλοσοφίας, ως παιδαγωγού των Ελλήνων προς τον Χριστιανισμόν» (17 Ιουνίου 1896), αναφέρει τα εξής: «Οι θείοι του Σωτήρος λόγοι "νυν εδοξάσθη ο Υιός του Ανθρώπου", ότε ανηγγέλθη Αυτώ, ότι Έλληνες ήθελον ιδείν Αυτόν, ενείχον βαθείαν έννοιαν. Η ρήσις ην προφητεία, πρόρρησις των μελλόντων. Οι εκεί εμφανισθέντες Έλληνες ήσαν οι αντιπρόσωποι όλου του Ελληνικού έθνους. Εν τη παρουσία αυτών διείδεν ο Θεάνθρωπος Ιησούς το έθνος εκείνο, εις ο έμελλε να παραδώση την ιεράν παρακαταθήκην, ίνα διαφυλαχθή τη ανθρωπότητι.
Το έργον τούτο αληθώς ανετέθη τη Ελληνική φυλή. Τούτο μαρτυρείται υπό της ιστορίας. Εν μόνον βλέμμα ριπτόμενον εις την ιστορίαν του Χριστιανισμού επαρκεί όπως πιστώση την αλήθειαν ταύτην. Εν τη ιστορία του Χριστιανισμού από της πρώτης σελίδος αυτής αναφαίνεται η της Ελληνικής φυλής εν τω Χριστιανισμώ δράσις, και η κλήσις αυτής, ίνα αναλάβη το μέγα της αποστολής του Χριστιανισμού έργον.
Ο Χριστιανισμός ως πρώτον δώρον αυτού εδωρήσατο αυτώ νέαν ζωήν, ο δε Έλλην υπεστήριξεν αυτόν διά των αγώνων και των αιμάτων του.»
Και προσθέτει ο Άγιος Νεκτάριος: «Ο Κλήμης (=ο Ιερός Κλήμης ο Αλεξανδρεύς) επί τοσούτον προβαίνει εν τη θεωρία αυτού ότι εκ του Θεού πάσα σοφία και ότι η θεία σοφία εφώτιζε και εποδηγέτει το ελληνικόν έθνος, ώστε φρονεί, ότι τα ιερά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης μετεφράσθησαν κατά θείαν πρόνοιαν Ελληνιστί, και τα της Καινής Διαθήκης εγράφησαν Ελληνιστί, όπως το Ελληνικόν έθνος το διά της φυσικής θεογνωσίας εις την εύρεσιν της αληθείας προδηγετηθέν, γνωρίση και την δι' αποκαλύψεως γνωσθείσαν τοις ανθρώποις αλήθειαν και δι' αμφοτέρων οδηγηθή προς την υψίστην αλήθειαν.
Και αληθώς, δύναταί τις να ερωτήση: Διατί Ελληνιστί να γραφώσιν αι Γραφαί και ουχί Ρωμαϊστί; ή εν άλλη τινί γλώσση; Η θεία πρόνοια υπέρ αυτού πάντως έσχε λόγον την εκλογήν του Ελληνικού έθνους από της εμφανίσεώς του διά τον Χριστιανισμόν.».
Τί μπορούμε να προσθέσουμε ή τί να σχολιάσουμε σε αυτό το θεόπνευστο κείμενο; Και όσον αφορά στη βαθειά σχέση Ελληνισμού και Χριστιανισμού, είναι όλα γραμμένα τόσο ξεκάθαρα!
Ο μακαριστός γέροντας Πορφύριος έλεγε: «...Καθένας από εμάς είναι φορέας όλων των προγόνων του. Έτσι έχουμε μέσα μας τα βιώματα όλων των προγόνων μας. Ως ρωμηοί έχουμε στο γονιδίωμά (=γονίδια) μας τους αρχαίους Έλληνες που άγγιξαν τις κορυφές του ανθρώπινου πολιτισμού και συνάμα έχουμε τους ορθοδόξους ρωμηούς τους ποτισμένους με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος περισσότερο, και σε μάκρος χρόνου, από οποιονδήποτε άλλον ορθόδοξο λαό.»
Με την ελληνική γλώσσα που ήταν τότε ευρέως διαδεδομένη, μετά από την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με ένα πλήθος μεγάλων πατέρων της Εκκλησίας, όπως ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος κ.ά. που έγραψαν και δίδαξαν στην ελληνική και με τη χρησιμοποιουμένη λειτουργική γλώσσα που και αυτή στην ελληνική ήταν. Οι μεγαλύτεροι θησαυροί της ιεράς μας παράδοσης είναι γραμμένοι στα ελληνικά.
Μετά τον εξελληνισμό της βυζαντινής αυτοκρατορίας, η ονομασία Ρωμαίος ή Ρωμηός σήμαινε τον ελληνόφωνο πολίτη του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους και, τελικά, ταυτίστηκε με τη λέξη Έλλην. Σε αυτή την εξέλιξη συνέβαλε η απόφαση του αυτοκράτορα Ηράκλειου να καθιερώσει την ελληνική γλώσσα ως επίσημη γλώσσα της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Και μόνον όποιος γνωρίζει την ελληνική γλώσσα κατανοεί κατά τον καλύτερο και αυθεντικότερο τρόπο την ορθοδοξία.
Ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, αν και Σέρβος, θεωρούσε απαραίτητη τη γνώση της ελληνικής γλώσσας για τους ορθοδόξους. Έλεγε: «Χωρίς την ελληνική γλώσσα, δεν μπορείτε να γνωρίσετε την πατερική γραμματεία».
Ο μακαριστός γέροντας Παϊσιος έλεγε: «... Η ελληνική γλώσσα είναι μια γλώσσα από τις πύρινες γλώσσες της Πεντηκοστής! Το δόγμα της ορθοδόξου πίστεώς μας καμία άλλη γλώσσα δεν μπορεί να το αποδώσει. Γι' αυτό οικονόμησε ο Θεός, και η Παλαιά Διαθήκη μεταφράστηκε από τους εβδομήκοντα στην ελληνική γλώσσα και το Ευαγγέλιο γράφτηκε στην ελληνική γλώσσα. Αν δεν ξέρει αρχαία ελληνικά κανείς, και ασχολείται με το δόγμα, μπορεί να πλανηθεί!"
Οι Έλληνες είχαν τη μέγιστη και μοναδική ευλογία να τους δοθούν τα κυριαρχικά δικαιώματα επί των Παναγίων προσκυνημάτων. Ούτε τα ζήτησαν, ούτε τα διεκδίκησαν από κανέναν. Τους εδόθησαν με σκοπό να διατηρούν, να φυλάσσουν και να διακονούν τα Πανίερα προσκυνήματα. Και αυτό που κάνουν μέχρι σήμερα και θα συνεχίσουν να κάνουν είναι να τιμούν αυτό το νόμιμο προνόμιο της διαδοχής που είχαν, αυτήν τη νόμιμη κληρονομιά που τους εδόθη και να την προστατεύουν με όλες τους τις δυνάμεις. Να συνεχίζουν να διατηρούν την Ελληνορθόδοξη μορφή των Παναγίων προσκυνημάτων, η οποία συνδυάζει την Ελληνική ταυτότητα με την Ορθόδοξη παράδοση.
Αλήθεια, ποιά φυλή θα ήταν αυτή που θα της εμπιστεύονταν αυτά τα δικαιώματα και εκείνη θα τα αποποιείτο; Ποιο κράτος θα ήταν αυτό το οποίο θα αποποιείτο αυτήν τη μέγιστη τιμή; Και η Αγία Ελένη τα εμπιστεύθηκε στα χέρια των Ελλήνων, στα χέρια των «Σπουδαίων» Ελλήνων μοναχών.
Ο αρχιεπίσκοπος Διοκαισαρείας και νυν μητροπολίτης Σκυθοπόλεως, κ. Ιάκωβος Καπενεκάς στο άρθρο του, με θέμα «Οι Άγιοι Τόποι της Παλαιστίνης και το τάγμα των Αγιοταφιτών» (το οποίο δημοσιεύτηκε το 1978, στο περιοδικό Αγία Σιών) γράφει: «Οι "Σπουδαίοι" μοναχοί ως εκπρόσωποι και εντολοδόχοι του Βυζαντίου στην Αγία Γη συνέχισαν και κατά τους μετέπειτα χρόνους, μετά των σταυροφοριών, το έργο της περιφρουρήσεως και της ιεράς διακονίας των Αγίων Τόπων υπό την πνευματική χειραγωγία των Ελλήνων Πατριαρχών, άχρι της σήμερον, διότι διάδοχοι, κληρονόμοι και συνεχιστές του έργου των μοναχών εκείνων, των "σπουδαίων", είναι οι διαδεχθέντες αυτούς Έλληνες, ως και οι "σπουδαίοι", μοναχοί, οι απαρτίζοντες την ένδοξη φάλαγγα της αγιοταφιτικής αδελφότητας, του ακοιμήτου φρουρού των Αγίων Τόπων της Παλαιστίνης.»
Οι «Κατηχήσεις» του επισκόπου Ιεροσολύμων Κυρίλλου του Κατηχητού (350-385) και το «Προσκυνηματικό Οδοιπορικό της Σύλβιας (Peregrinatio Silviae)» της προσκυνήτριας Σύλβιας (ή μοναχής Αιθερίας) της Ακουϊτανίας (385-388) είναι οι παλαιότερες αυθεντικές πηγές που αναφέρονται στην εκκλησιαστική ζωή των Ιεροσολύμων και στους «σπουδαίους» μοναχούς. Και οι δυο πηγές ομιλούν για ένα ιδιαίτερο μοναχικό τάγμα, του οποίου τα μέλη ξεχώριζαν για την ενάρετη, ασκητική τους ζωή και για την ιδιαίτερη «σπουδή», δηλαδή επιμέλεια, σοβαρότητα, ζήλο και προθυμία, με την οποίαν τελούσαν τις ιερές ακολουθίες και έψαλλαν κατ' αντιφωνίαν στα ελληνικά «σπουδάζοντες περί τας νυχθημερινάς εν τω ναώ της Αναστάσεως τελετάς», διακονούσαν και περιφρουρούσαν τον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως. Λόγω του έργου το οποίο επιτελούσαν οι μοναχοί αυτοί, ονομάζονταν «οι Σπουδαίοι της Αγίας του Χριστού Αναστάσεως» ή «το Τάγμα των Σπουδαίων». Το «Τάγμα των Σπουδαίων» το αποτελούσαν μοναχοί που στην καταγωγή ήσαν Έλληνες.
Αν και η εμφάνιση του μοναχικού αυτού τάγματος ανάγεται στον 3ο μ.Χ. αιώνα, στα χρόνια του επισκόπου Αιλίας (=Ιεροσολύμων) Αλεξάνδρου (213-251), η ίδρυσή του εδραιώνεται τον 4ο μ.Χ. αιώνα, την περίοδο της μέγιστης ακμής της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων.
Ως η συνέχεια του μοναχικού τάγματος των «Σπουδαίων» του Ναού της Αναστάσεως θεωρείται η Αγιοταφιτική Αδελφότητα ή το Ιερόν Κοινόν του Παναγίου Τάφου (όπως διαφορετικά ονομάζεται).
Η Αγιοταφιτική Αδελφότητα είναι οργανωμένη μέχρι σήμερα κατά το μοναχικό σύστημα, έχει αναπτύξει μεγάλο και πολύπλευρο πνευματικό, κοινωνικό, ιεραποστολικό και αναστηλωτικό έργο στην Αγία Γη. Τελεί υπό την πνευματική αρχηγία και καθοδήγηση του εκάστοτε Πατριάρχου Ιεροσολύμων, ο οποίος είναι πάντοτε ελληνικής εθνικότητας.
Σκοπός της δεν είναι μόνον η υπεράσπιση της Ελληνορθοδοξίας στην Αγία Γη, αλλά και η προσευχή, οι τελετές, οι ακολουθίες, η συντήρηση και ανακαίνιση των ιερών καθιδρυμάτων, η διαποίμανση των ορθοδόξων χριστιανών (ελληνοφώνων, αραβοφώνων, ρωσοφώνων, ρουμανοφώνων, μέχρι και εβραιοφώνων) οι οποίοι ανήκουν στο Πατριαρχείο, η προσφορά παιδείας, η λειτουργία σχολείων για το αραβόφωνο ποίμνιό της (με την πληθώρα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που έχει στο Ισραήλ, στην Παλαιστινιακή αυτονομία και την Ιορδανία), καθώς και η εξυπηρέτηση και ξενάγηση των πολυπληθών προσκυνητών που προσέρχονται στους Άγιους Τόπους από διάφορες ορθόδοξες και μη εκκλησίες.
Το έμβλημά της είναι το Φ και το Τ (=Φύλακες Τάφου) και τα χρώματα της σημαίας της, το λευκό και το κόκκινο (λευκή σημαία με κόκκινο σταυρό). Είναι η σημαία που μαζί με τη γαλανόλευκη βλέπουμε να κυματίζει σε όλα τα Ελληνορθόδοξα Πανάγια προσκυνήματα και τα μοναστήρια της Αγίας Γης.
Τα μοναστήρια είναι οι προμαχώνες, οι προφύλακες της οδοιπορούσης εκκλησίας στην πορεία της προς τους ουρανούς. Γιατί η ζωή στην Αγία Γη είναι μεταξύ ουρανού και γης, όπως έλεγε ένας άγιος γέροντας.
Και όταν ταξιδεύεις ως προσκυνητής μέσα στην έρημο της Ιουδαίας και ξαφνικά βλέπεις μπροστά σου μοναστήρια που να έχουν υψωμένη, εκτός από την Αγιοταφιτική σημαία, τη σημαία της πατρίδας σου, την γαλανόλευκη ελληνική σημαία, αυτό σε κάνει να νιώθεις ρίγος, δέος. Και όταν αισθάνεσαι ότι μέσα από τα τείχη αυτών των καστρομοναστηριών μιλούν, διαβάζουν και γράφουν την ελληνική γλώσσα, τότε συγκινείσαι και δακρύζεις...
Μπαίνεις μέσα στα μοναστήρια, επισκέπτεσαι τα προσκυνήματα και ακούς να μιλούν ελληνικά, βλέπεις κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού, βαπτιστήρια, εντοπίζεις ελληνικές επιγραφές, μωσαϊκά, ψηφιδωτά ελληνικά, σημαντικότατες εικόνες και τοιχογραφίες. Έχουμε ζωντανή παρουσία αιώνων εδώ στην Αγία Γη, και στη διάρκεια όλων αυτών των αιώνων ακούγεται, ομιλείται, διαβάζεται, γράφεται και διδάσκεται η ελληνική γλώσσα, από τότε μέχρι και σήμερα. Έχουμε περιουσιακά στοιχεία, μνημεία, αρχαιότητες. Και αυτό δεν έχει μόνον οικονομικό χαρακτήρα, αλλά κυρίως έχει πολιτιστικό, ιδεολογικό και εθνικό χαρακτήρα.
Οι αγιοταφίτες πατέρες δεν είναι μόνον οι φρουροί του Παναγίου Τάφου και των ιερών καθιδρυμάτων, αλλά είναι και οι ακρίτες που διαφυλάττουν τα απαράγραπτα δικαιώματα του έθνους μας στο πιο ιερό σημείο του Χριστιανισμού επάνω στη γη. Είναι οι έσχατοι ακρίτες του ελληνισμού.
Όπως έλεγε και ο μακαριστός γέροντας Σεραφείμ ο Σαββαϊτης, «...εμείς εδώ στους Αγίους Τόπους είμαστε φρουροί, είμαστε φύλακες των Παναγίων προσκυνημάτων, όχι για χρήματα, όχι για ματαιοδοξία, αλλά προς δόξαν του Θεού και για να φυλάξουμε αυτά τα ιερά χώματα, όσο ζούμε οι ανάξιοι!».
Το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο μας των Ιεροσολύμων, μέσα από πολλές αντίξοες συνθήκες και περιστάσεις, αλλά και όλη η Αγιοταφιτική Αδελφότητα, μέσα από την ενάσκηση της υψηλής και ευθυνοφόρου αποστολής της, ως θυσιαστική αφιέρωση και εμπροσθοφυλακή στη διακονία των Αγίων προσκυνημάτων, κράτησαν άσβεστη την δάδα της Ορθοδόξου πίστεώς μας, για αιώνες τώρα, και διαφύλαξαν τα απαράγραπτα δίκαια του ευσεβούς ημών έθνους επί των ιερών καθιδρυμάτων της Αγίας Γης. Και στις ημέρες μας συνεχίζουν το βαρύ αυτό έργο και τον προορισμό τους, με πλήρη αυτοθυσία και αυταπάρνηση.
Τα Πανάγια προσκυνήματα ήταν και πρέπει να παραμείνουν σε ελληνικά χέρια, σε καθεστώς φύλαξης μέχρι συντέλειας των αιώνων, ανεξάρτητα από τις εκάστοτε πολιτικές και εθνολογικές εξελίξεις.
Οι Άγιοι Θεοφόροι Τόποι θα παραμείνουν η ιερά κιβωτός της Ορθοδοξίας, αλλά χρειάζεται η ενίσχυση όλων όσων μπορούν να προσφέρουν, και κυρίως χρειάζεται έμψυχο υλικό, νέοι που θα έλθουν στην Αγία Γη για να στελεχώσουν την Πατριαρχική Σχολή της Αγίας Σιών (ως μαθητές της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο γυμνάσιο και το λύκειο), αλλά και το Πατριαρχείο και τα μοναστήρια, νέοι που θα παραλάβουν από τους παλαιότερους την πνευματική σκυτάλη και αυτοί, με τη σειρά τους, θα διακονήσουν και θα διατηρήσουν την Ελληνορθόδοξη μορφή των Παναγίων προσκυνημάτων.
Η αποστολή της Αγιοταφιτικής Αδελφότητας είναι η προάσπιση της Ορθοδόξου πίστεώς μας, η φύλαξη και συντήρηση των ιερών μονών και των προσκυνημάτων, η λειτουργική ζωή και προσευχή, η εκπαίδευση και διαποίμανση των Ορθοδόξων Χριστιανών που ευρίσκονται στην Αγία Γη, η διατήρηση και συνέχιση της ελληνικής ταυτότητας και της ορθόδοξης παράδοσης στο μέγιστο αυτό πνευματικό κέντρο της Ορθοδοξίας.
Είθε, στην αποστολή της αυτή, η Αγιοταφιτική Αδελφότητα να βρει ένθερμους υποστηρικτές και συνεχιστές, νέους "σπουδαίους" μοναχούς και μοναχές, και ζηλωτές αγιοταφίτες, φρουρούς και διακονητές, στους χώρους της, επί γης, ιστορικής παρουσίας του Θεανθρώπου Χριστού μας. Αμήν.
Πηγή υλικού
Αρχιμανδρίτης Ιγνάτιος, Ηγούμενος Ιεράς Μονής των Ποιμένων, Βηθλεέμ
Επιλογή υλικού
Αικατερίνη Διαμαντοπούλου
Υπεύθυνη υλικού των Ιστοχώρων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων
Login
Υπενθύμιση κωδικού