Η ανεργία υπό το πρίσμα των Χριστουγέννων, Καθηγητού Σπυρίδωνος Τσιτσίγκου, MA, DD, PhD

"Τοιούδε μόχθου τέρμα μη τι προσδόκα,

πριν αν θεών τις διάδοχος των σων

πόνων φανή" (Αισχύλος).

 

 Τη <λευκή νύχτα> των Χριστουγέννων, κι' ενώ <πλήθος στρατιάς> αγγέλων θα ψάλλει το <Δόξα εν υψίστοις Θεώ>, ένα αμέτρητο πλήθος ανέργων του πλανήτη μας θα εξακολουθεί να λιμοκτονεί καθημερινά μέσα σε σπηλιές, υπονόμους, τρώγλες, παραπήγματα κ.λπ. Πού είναι λοιπόν ο <μεθ' ημών Θεός> (Eμμανουήλ); Ενηνθρώπησε; Ήλθε στη γη; Χάρη στον Ωχαδελφισμό των "πιστών" Του το άγιο Όνομά Του θα "βλασφημείται εν τοις έθνεσι" (Ησ. 52, 5)! Aυτοί, με καρδιά πιο αφιλό-ξενη κι' απ' αυτή των ά-λογων ζώων (βους και ονάριο) προς το νεογέννητο Χριστό, θα λατρέψουν για άλλη μια φορά τον Καταναλωτισμό τους, περνώντας και μια βόλτα έτσι "για το καλό" κι' απ' τους Ναούς σαν <καλοί Χριστιανοί>. Όταν όμως όλο το Ευ-αγγέλιο επικεντρώνει την πνευματική εργασία στη φιλ-ανθρωπία, ορίζοντας μάλιστα απ' αυτή και το μισθό του καθενός, πώς δε θα είμαστε αναπολόγητοι; "Εφ' όσον ουκ εποιήσατε ενί τούτων των ελαχίστων, ουδέ εμοί εποιήσατε" (Ματθ. 25, 45), θα μας πει ο Κύριος. 

Δε χωρά αμφιβολία ότι το μεγαλύτερο ίσως από τα πιο καυτά προβλήματα που απασχολεί ολοένα και περισσότερο ολόκληρο τον κόσμο, την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και τη χώρα μας ειδικότερα είναι η ανεργία. Οι στατιστικές δίνουν συγκλονιστικά στοιχεία, ιδίως μεταξύ των νέων. 50 εκατ. υπολογίζονται οι φτωχοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να περιλαμβάνονται σ'  αυτούς τα 18 εκατ. των ανέργων που προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι θα αυξηθούν (κατά άλλα 17 εκατ.) τού χρόνου. 

 Η <τεχνολογική ανεργία> που για δεκαετίες μάστιζε την Αμερική και Ευρώπη ήλθε δυναμικά κι' εδώ είτε με τη μορφή της <στοιχειακής ανεργίας>, είτε της <πλήρους ή μερικής ανεργίας>. Η παγκόσμια οικονομική κρίση, ανταγωνιστική παραγωγή και η εξειδίκευση, ευθύνονται βασικά για το φαινόμενο της ανεργίας, και δευτερευόντως η αμάθεια, οι πολιτικές διώξεις και η δεύτερη εργασία. Στο μεταξύ, η κατάρρευση του υπαρκτού Σοσιαλισμού των χωρών της COMEKON αποθάρρυνε τη <διευθυνόμενη οικονομία> προς δόξα του <ελεύθερου ανταγωνισμού> (Κοινωνικού Δαρβινισμού). το πρόβλημα όμως παραμένει για τη <βιομηχανική εφεδρική στρατιά> (Κ. Μarx) των ανέργων είτε (δε) χορηγεί "φιλάνθρωπα" την εργασία το Κράτος, είτε ο εργοδότης (lock out), αφού παραπέμπει στη ζωτική ανάγκη της επιβίωσης. Δε θα υπεισέλθω εδώ στη θεωρία των ανακυκλούμενων φάσεων που απασχολεί τους Οικονομολόγους. 

Η ανεργία όχι μόνο καθηλώνει τη θεανθρώπινη σκέψη (δεν προάγεται η Παιδεία και ο Πολιτισμός), αλλά και την οδηγεί στην αμαρτία (αντικοινωνικούς δρόμους, λ.χ. εγκληματικότητα). Eξάλλου, δε συμβιβάζεται με την ανθρωπιά, κατανόηση, πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης των Χριστουγέννων.

H ανεργία εκλαμβάνεται ως αρνητικός παράγοντας για την αγωνιστικότητα στη ζωή. Πολλά complexes μειονεκτικότητας, αισθήματα άγχους και ανασφάλειας μέχρι και αυτοκτονίες προέρχονται από αυτή, για να μη αναφέρουμε την άνθηση της παραθρησκείας (Αστρολογία, Μαγεία, Πνευματισμός κ.λπ., ή ακραίων πολιτικών φιλοσοφικών θεωριών κ.ο.κ. Γιατί, η ανεργία αμβλύνει, οπωσδήποτε, την πνευματική, αισθητική, φιλοσοφική και πολιτική [το πρόβλημα της ανεργίας, ως γνωστό, είχε εκδηλωθεί σε οξύτατη μορφή προ της κήρυξης του Α' Παγκόμιου πόλεμου] συνείδηση του ατόμου. H ανεργία, τέλος, είναι το κύριο αίτιο της <αυξανόμενης αθλιότητας>, οδηγώντας στην παραοικονομία ή μετανάστευση.

Οι εκκλησιαστικοί Πατέρες με βάση τη Θεία συγκατάβαση θεωρούν την εργασία ως κατεξοχή μέσο ηθικοποιήσεως και εξαγνισμού προσωπικά και κοινωνικά. Οι αιρέσεις, όπως πάντα, απολυτοποιούσαν τα άκρα: Είτε επιδίωκαν για ιδεολογικούς λόγους την ανεργία-νιρβάνα (Αρχαιοελληνική ηθική Δουλοκτητισμού και Βουδδισμού), είτε εκθείαζαν την εργασία (Προτεσταντική ηθική της υπεραξίας της εργασίας του Καπιταλισμού και Μαρξισμού). μόνη η ορδόδοξη θεανδρική ένωση διατηρεί το χρυσό <μέτρο> και την ισορροπία.  Ενώ όμως η ανεργία για τον κόσμο λειτουργεί αρνητικά ως προς την κοινωνική αξιοπρέπεια και μεγαλοψυχία, για το Χριστιανισμό όχι. Ο σαρκωθείς Θεός με τα σημερινά κοινωνικοοικονομικά κριτήρια, αφού ήταν άεργος, θεωρείται αναξιοπρεπής. Αλλά μόνο ένας Θεός φανείς "εν σαρκί" (Θεο-φανία) μπορεί και απο-καλύπτει τόσο τραγικά το άδικο της ανεργίας.

Τη <γενέθλιο ημέρα της ανθρωπότητος> γεννιέται το ανθρώπινο δικαίωμα για εργασία.  Μιλάμε για τη σάρκωση της Θ. φιλανθρωπίας. Όπως ο Χριστός εισήλθε στον κόσμο με τη Σάρκωσή Του, εγκαινιάζοντας το έργο της Θ. Οικονομίας, έτσι κι' εμείς οφείλουμε, με αφορμή τη <μητρόπολη πασών των εορτών>, να εισέλθουμε (και επαγγελματικά) στην κοινωνία, ανευρίσκοντας το σκοπό της ζωής μας. Ο Υιός του Θεού παρέχει σ' όλους πνευματική απασχόληση. Σήμερα τελούνται οι <ιεροί γάμοι> (το μέγα μυστήριο της Ενανθρωπήσεως) του εργαζόμενου Νυμφίου με την εργαζόμενη νύμφη (Εκκλησία) Του (Ιω. 5, 17. 6, 27), στην οποία, ας σημειωθεί, Αυτός έδωσε (πνευματική) δουλειά, αν και ήταν φύσεως "πορνικής". Σύμφωνα με τη θεολογία των Χριστουγέννων, προηγείται η αγάπη για εργασία, ακολουθεί η μάθησή της, μετά έρχεται η ζήτηση και τέλος η προσφορά της. Ακόμα και η αγάπη και το ενδιαφέρον μας για την Ενσάρκωση έχουν πνευματικό μισθό, κατά τον ι. Χρυσόστομο.

Το μήνυμα των Χριστουγέννων δεν είναι μήνυμα απαισιοδοξίας, αλλά ελπίδας, δύναμης, χαράς και λυτρωμού: "σκιρτάν και αγάλλεσθαι χρη". Χωρίς εργασία όμως δεν είναι δυνατό να είσαι ευτυχισμένος. Η Εκκλησία συμπονεί και παρηγορεί υλικά και πνευματικά τους άνεργους, (προσ)ευχομένη (για) την επαγγελματική απασχόληση όλων. μέσα στη Θ. Λειτουργία (<λαός + έργο) όλοι εργάζονται πνευματικά. Η χριστουγεννιάτικη δοξο-λογία δεν είναι απλή έκφραση λεκτικών σχημάτων, αλλά νέος τρόπος ζωής και σκέψης. Γιατί, η γιορτή δεν είναι απλή ανάμνηση ή υπενθύμιση αλλά, με το <λειτουργικό χρόνο>, προσωπική απο-κάλυψη (φανέρωση-γέννηση) του Θεού. Έτσι, η ψυχική ανεργία αντιμετωπίζεται ορθόδοξα με πνευματική εργασιοθεραπεία: ενασχόληση με τον πνευματικό μας τοκετό. πώς κι' εμείς, με τη <νοερά προσευχή>, θα νοιώσουμε μέσα στην καρδιά μας <σκιρτήματα βρεφοπρεπή>.

Τι δώρο θα κάνει φέτος η Πολιτεία στο θείο Βρέφος; Τι καλύτερο από την εύρεση εργασίας σε δεκάδες χιλιάδες άνεργους; Ας μιμηθούμε την <κένωση> του Θ. Λόγου, κι' ας αποκτήσει δουλειά ο λαός. Η προσφορά "πάσης της ζωής ημών" είναι η δική μας συμμετοχή στο θαύμα. Η ανεργία αντιστρατεύεται την ισονομία σε μια δημοκρατική Πολιτεία δικαίου και προνοίας. Το Κράτος ως εντολοδόχος του Θεού όχι μόνο δεν είναι δυνατό να πέφτει στο <αμάρτημα της αδιαφορίας>, αλλά οφείλει να προστατεύει το δικαίωμα της εργασίας για όλους τους πολίτες, απασχολώντας όλους τους δυνάμενους για εργασία σαν τις μέλισσες στην κυψέλη για την κοινή ευημερία, και συγχρόνως εξασφαλίζοντάς τους τούς απαραίτητους όρους αυτάρκειας (Β' Κορ. 9, 8).

Η Πολιτική Οικονομία για την πάταξη της ανεργίας στα πλαίσια του παρεμβατισμού (κατά Μονεταρισμό ή  Κεϋνσιανισμό) στρέφεται στις επενδύσεις και την κατανάλωση, αν και τα μέτρα αυτά δεν είναι πάντα ακίνδυνα. Ενώ οι Χριστιανοί καλούνται να δουλεύουν ακόμα κι' αν δεν έχουν οι ίδιοι οικονομικό πρόβλημα αλλά για να βοηθούν από το περίσσευμα της παραγωγής τούς μη έχοντες (άνεργους, ανάπηρους, ηλικιωμένους, ανήλικους κ.λπ.), οι Δυτικοί όπως ιστορικά πρώτοι αυτοί εισήγαγαν τα Christmas, έτσι και πρώτοι εισηγήθηκαν πρόσφατα τον περιορισμό των εργατοωρών (Λευκή Βίβλος), με παράλληλη, φυσικά, μείωση του μισθού, προς χάρη μιας ολιγαρχίας (Νόμος του ατομικού συμφέροντος). βέβαια, κάτι τέτοιο θα ήταν δίκαιο, μόνο όταν δεν γινόταν σε βάρος των εργαζομένων και υπέρ της πλουτοκρατίας, όταν "ουδείς είναι υπερβαλλόντως πλούσιος, ουδείς ενδεής" (Μ. Βασίλειος).

Αντί των καθιερωμένων ευχών ας παρακαλέσουμε τον Ήλιο της Δικαιοσύνης να φωτίσει όλους μας, και ιδιαίτερα τους υπεύθυνους, για μια όσο το δυνατό προσφορότερη λύση στο τεράστιο αυτό ζήτημα.




ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
Powered by active³ CMS - 29/03/2024 5:19:47 μμ