Η άλλη όψη του «Αρκαδικού Κεκτημένου»

Η άλλη όψη του «Αρκαδικού Κεκτημένου»
Η άλλη όψη του «Αρκαδικού Κεκτημένου»

 

 ΟΙ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ, ΟΙ ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΕΣ, ΟΙ ΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣ

 

       Η Αρκαδία έχει τιμηθεί διεθνώς για το φυσικό της κάλλος, την καλλιέργεια των ανθρώπων της σε όλα τα είδη τέχνης, μουσικής, γλυπτικής κλπ και ακόμη ως Πόλη που γέννησε την δημοκρατία και τον σεβασμό στον άνθρωπο και την Ελευθερία. Αυτά τα χαρακτηριστικά της είναι διαχρονικά, όπως διαχρονική είναι η επίδοσή της στην καλλιέργεια του πνεύματος, της ψυχής και της ευαισθησίας. Η Λογοτεχνία της υπέροχη σε όλες τις περιόδους της ζωής της μέχρι σήμερα με άξιους τιμημένους δημιουργούς.

          Εκτός όμως από την κοσμική παρουσία της, διαθέτει ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που καλύπτει την πολυμερή και ανεξάντλητη μορφή της, ως τόπου αγίων και πρωταγωνιστών της πίστης. Σε όλη την τουρκοκρατία ο χαρακτήρας αυτός οδήγησε στην συνοχή των Ελλήνων και στην απόκτηση της ελευθερίας τους.   

          Οι Νεομάρτυρες έδιναν πλουσιοπάροχα το αίμα τους αντιμετωπίζοντας με λεβεντιά τον δήμιο τύραννο. Ο ηρωικός Νεομάρτυρας Δημήτριος, πολιούχος της Τρίπολης, τιμώμενος στην Μαντινεία και Κυνουρία, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, συνοδοιπορεί με τον Νεομάρτυρα Παύλο και τον Εθνομάρτυρα της Δημητσάνας τραγικό ιεράρχη Γρηγόριο τον Ε΄, που τιμήθηκε ο θάνατός του με αυτοκρατορικές τιμές στη Ρωσία.

          Η Αρκαδία, χώρα των ηρώων και των μαρτύρων, διακρίνεται για το πλήθος των «αθλητών της», οι καλώς αθλήσαντες και στεφανωθέντες. Αυτοί διατήρησαν στους σκλαβωμένους Έλληνες την εθνική αυτογνωσία και την πίστη στις υπεργήινες αξίες της ζωής, που χωρίς αυτές η επιδίωξη των κοσμικών αξιών στερείται αγαθότητας και καθαρότητας. Απέναντι στη βία του τυράννου οι ήρωες Νεομάρτυρες αντιτάξανε την υπερήφανη αυτοθυσία, χωρίς βία, διαφέροντας έτσι από τους γνωστούς στην εποχή τους, κυρίως τον 18ο αιώνα, διεκδικητές της ελευθερίας και της αδελφοσύνης με τη μέθοδο της σωρηδόν αποκοπής κεφαλών. Οι Μονές της Αρκαδίας και οι Εκκλησίες της διατηρούσαν την γλώσσα και την γαλήνια μουσικότητα. Το πλήθος των μουσικοσυνθετών όλης της Πελοποννήσου, όπως π.χ. ο Πέτρος Πελοποννήσιος, γλύκαιναν την ακοή και την ψυχή μέσα στα εξωτερικά πλαίσια βαρβαρότητας που υπήρχε. Οι Αγιογραφίες, η στιχουργική των ύμνων των Ακολουθιών των Μαρτυρολογίων είναι υπέροχης σύλληψης και μουσικών ήχων εκτελέσεις. Ο πανίσχυρος κατακτητής αντιμετωπίζεται με πνευματικά νικητήρια όπλα και εκμηδενίζεται με όσα γράφονται στα Συναξάρια, τους Βίους δηλαδή των Αγίων και τους αντίστοιχους ύμνους.

          Για να πάρουμε μια ιδέα και της λογοτεχνικής αξίας αυτών των ξεχωριστών γραμματειακών ειδών παραθέτω δύο αποσπάσματα, ένα πεζό και ένα σε ποιητική μορφή. Το πρώτο είναι από το μαρτύριον «Τη ιδ΄ του μηνός Απριλίου μνήμη του αγίου νεομάρτυρος Δημητρίου του Πελοποννησίου μαρτυρήσαντος εν έτει 1803»: Ούτος ο νεοφανής μάρτυς του Χριστού Δημήτριος, ήτον από τον Μωρέαν, από ένα χωρίον της Αρκαδίας, Λιγούδιστα καλούμενον, Χριστιανών γονέων υιός· [ο Δημήτριος έφυγε από το σπίτι του] και επροσκολλήθη εις κάποιους κτίστας, οι οποίοι περιπατούντες από τόπον εις τόπον, καθώς είχαν συνήθειαν, δια να κτίζουν οσπίτια, επήγαν μετά καιρόν και εις την Τριπολιτζάν, έχοντες μαζί τους και τον Δημήτριον [όπου εδέχθη την θρησκείαν των Τούρκων και αργότερα μετάνιωσε], αλλά έφυγεν εκείθεν κρυφίως μόνος δια να υπάγη προς τον πατέρα του· μην ηξεύροντας δε τον δρόμον, κατήντησε το βράδυ, εις ένα χωρίον Στεμνίτζα καλούμενον και έμεινεν εκεί την νύκταν εκείνην, δεξιωθείς από μιαν φιλόξενον γυναίκα… υπέστρεψε λοιπόν εις την Τριπολιτζάν… φυγών εκείθεν κρυφίως, ήλθεν εις τους Μύλους του Άργους, όπου ήτον καΐκι και εμβαρκαρισθείς εις αυτό ήλθεν εις Σμύρνην… του άναψε φλόγα λαμπρά μέσα εις την καρδίαν, να αποθάνη υπέρ της αγάπης του Χριστού… Ο νέος [Δημήτριος] πήγε να μείνη εις μιαν εκκλησίαν του εν αγίοις πατρός ημών Νικολάου, άνωθεν της Τριπολιτζάς… Μετά δε την αποτομήν του μάρτυρος… το νενεκρωμένον πρόσωπον του μάρτυρος, χαράν ομού και θάμβος επροξένει εις τους ευσεβείς, λύπην και καταισχύνην εις τους εναντίους… Το δε πάντιμον σώμα του μάρτυρος μετεκομίσθη υπό τινων δια νυκτός εν τη ιερά μονή του αγίου Νικολάου, τη επονομαζομένη της Βάρσης, και εκεί ετάφη πανεντίμως.

          Το δεύτερο δείγμα είναι από την Ακολουθία του νεομάρτυρα Δημητρίου. Συνθέτης ο ιεροδιάκονος Ιωσήφ εκ Τριπολιτζάς, Βενετία 1804.

          «Μακαρία ει ω Τρίπολις, αγιασθείσα τοις αίμασι Δημητρίου του Μάρτυρος· ουκέτι ελαχίστη συ εν πόλεσιν ουδέ άσημος· ευκλεής δε μάλλον και περίπυστος, τοιούτον πολιούχον πλουτήσασα. Αγάλλου και χόρευε, κατέχουσα εν κόλποις, το θείον αυτού λείψανον, ως θησαυρόν αδάπανον, και κρήνην ιαμάτων, και τω Σωτήρι βόησον. Ο δια του Μάρτυρος ενδοξασθείς, φρούρει δι αυτού την κληρονομίαν σου».

          …………………………………………

          «Των Αρκάδων τον γόνον, και της Χίου ανάστημα, και το περιώνυμον όντως, της Τριπόλεως καύχημα, Δημήτριον τον νέον οι πιστοί γεραίροντες ως μάρτυρα Χριστού, ανυμνήσωμεν βοώντες, τω εν αγίοις θαυμαστώ Θεώ υμών. Δόξα τω ενισχύσαντι αυτόν· δόξα τω στεφανώσαντι· δόξα τω ενεργούντι δι αυτού πάσι τα ιάματα»

          ………………………………………

          Η Αρκαδία είναι τόπος που προκαλεί σεβασμό και δέος. Το Et in Arcadia ego είναι τίτλος τιμής, γιατί σε όλο τον τόπο ορθώθηκαν νέα Μετέωρα και νέο Άγιος Όρος. Και απ’ όλα τα σημεία της ακούγεται καθαρά η φωνή της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας. Με σύμβολα τη Μονή Βαρσών, όπου το ιερό λείψανο του Δημητρίου, τη Μονή Φιλοσόφου, όπου το Κρυφό Σχολειό, τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, όπου η μνήμη του Κολοκοτρώνη, την Επισκοπή Τεγέας, απ’ όπου προήλθαν οι ανακαινιστές της περίφημης Μονής Λογγοβάρδας της Πάρου, και πλήθος άλλων Μονών και Εκκλησιών προκαλούν τους απανταχού Έλληνες, αλλά και τους λάτρεις της Αρκαδίας ξένους να αναφωνήσουν το Κι’ εγώ γεννήθηκα στην Αρκαδία, αλλά με το πολλαπλό και όχι μονομερές, όπως συνηθίζεται, περιεχόμενο του όρου. Οι Καρυές του Αγίου Όρους και οι Καρυές του Λυκαίου Όρους συνδέονται με γέφυρες νοητές – πνευματικές. 

 

 

Πηγή Υλικού:

Μαρία Μαντουβάλου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια των σχέσεων της Νεολληνικής Φιλολογίας με την Αρχαία και Βυζαντινή Γραμματεία της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

                     

Επιλογή υλικού

Αικατερίνη Διαμαντοπούλου

Υπεύθυνη Υλικού των Ιστοχώρων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων




ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
Powered by active³ CMS - 29/03/2024 12:42:51 πμ